In pure vechtkunst worden fysiek geweld (elke kracht van meer dan geringe betekenis) en vechten (elkaar te lijf gaan met vechttechnieken) expliciet gethematiseerd en in een bepaalde uitingsvorm beoefend.
En deze unieke oefenstof en thematisering van fysiek geweld (elke kracht van meer dan geringe betekenis) en vechten (elkaar te lijf gaan) brengt noodzakelijkerwijs bepaalde kenmerken met zich mee. Meer dan bij welke activiteit dan ook vereist dit toepassen van fysiek geweld en vechten (elkaar te lijf gaan met vechttechnieken) zelfcontrole.
En deze unieke oefenstof en thematisering van fysiek geweld (elke kracht van meer dan geringe betekenis) en vechten (elkaar te lijf gaan) brengt noodzakelijkerwijs bepaalde kenmerken met zich mee. Meer dan bij welke activiteit dan ook vereist dit toepassen van fysiek geweld en vechten (elkaar te lijf gaan met vechttechnieken) zelfcontrole.
Zelfcontrole over ons lichaam en onze fysieke technieken. We timen stoten en trappen vlak voor kwetsbare lichaamsdelen van de ander. Klemmen en verwurgingen zetten we aan tot aan het ‘aftikken’. Maar ook controle over onze emoties want bij ‘vechten’ (ook vechten in sportieve zin) staat er wat op het spel. Ons lichaam en onze gezondheid maar ook onze emoties en zelfs ons ego. Vechten is de primaire overlevingsactiviteit en roept altijd – zelfs in de meest veilige pedagogische setting – emoties op. Dit geeft ons een unieke gelegenheid om te oefenen in het controleren van onze emoties. Dat wil zeggen ze op een goede en functionele wijze te reguleren en in te zetten in plaats dat ze ons controleren.
Juist dit spanningsveld – het uitvoeren van potentieel beschadigende technieken met de grootste intensiteit en nauwkeurigheid en tegelijk zelfcontrole demonstreren – maakt vechtkunst een potentieel leerrijke methode.
Zeker wanneer dit ook nog eens moet gebeuren in situaties waarin emoties een rol kunnen spelen zoals in sparren, rollen, wedstrijden of zelfverdediging. Dit unieke samengaan van de potentie geweld toe te passen plus de emoties die daarbij een rol spelen en deze tegelijk te reguleren is de leerschool van de vechtkunst. Van zelfcontrole naar persoonlijk meesterschap.
Kernwaarden vechtkunst
Met waarden bedoelen we niet zozeer de maatschappelijke normen en waarden maar vooral wat we belangrijk vinden in ons leven. Waar we naar willen leven zeg maar. Iedere vechtkunst beoefenaar heeft zijn eigen waarden maar er zijn een paar die direct uit vechtkunst voortkomen. Dit zijn: zelfcontrole, discipline, verantwoordelijkheid en omgangsvormen.
Zelfcontrole
De eerste is zoals eerder beschreven zelfcontrole. Oefenen met fysiek geweld, met elkaar te lijf gaan met vechttechnieken, vereist per definitie zelfcontrole. Anders houdt het oefenen snel op en dan hebben we het niet eens over blessures en ernstig letsel. Verantwoordt, duurzaam en etisch vechtkunst beoefenen vereist zelfcontrole. Over ons lichaam, onze technieken maar ook over onze emoties, gedachten en ons ego. De confrontatie met fysieke en emotionele obstakels is niet iets waarover we snel heen moeten stappen, het is de weg!
Discipline
De weg naar zelfcontrole vraagt dagelijkse oefening en dus een flink stuk zelfdiscipline. Om bepaalde dingen te laten en bepaalde dingen te doen. Ook als we geen zin hebben of niet gemotiveerd zijn. dit is ook een uitingsvorm van zelfcontrole. Maar zelfdiscipline en vechtkunst discipline is ook dat alles ordelijk verloopt. Dat bijvoorbeeld iedereen zich aan de regels houdt, zorg draagt voor persoonlijke hygiëne en luistert naar de leraar. Zodat we geconcentreerd en gecontroleerd kunnen trainen, sparren, rollen of strijden.
Verantwoordelijkheid
Zelfcontrole en zelfdiscipline zijn de verantwoordelijkheid van elke vechtkunst beoefenaar. Het is iets wat we mogen verwachten van elkaar en elkaar op mogen aanspreken. Ook dat is vechtkunst. Een trap, worp of een klem op een ander lichaam juist en volgens de dan geldende regels timen en uitvoeren is een verantwoordelijke taak. Als het mis gaat kan de ander zwaar geblesseerd raken. Aan sorry heb je niks als je neus gebroken is of je verkeerd op je hoofd bent gevallen. Vechtkunst vereist daarom een behoorlijke mate van verantwoordelijkheid. Zowel op de mat als buiten de mat want hoe meer we beschikken over ‘vechtkwaliteiten’ hoe meer er verwacht wordt dat we er wijs mee omgaan. Verantwoordelijkheid gaat nog verder en betekent dat we eigenaarschap claimen voor ons handelen en ons leven.
Omgangsvormen
Tot slot is er nog een vierde algemeen geldige vechtkunst waarde en dat zijn goede omgangsvormen. Hoe meer we ons bewust zijn van ons potentieel tot fysiek geweld hoe bewuster we ons worden dit te allen tijde te voorkomen. Hoe meer we fysiek geweld en vechten thematiseren en oefenen hoe meer we gaan nadenken over het voorkomen van teveel of onnodig geweld. En de meest wijze manier van geweld voorkomen is verbinding met de ander en dat begint buiten en binnen de vechtkunst zaal met elkaar groeten en goede omgangsvormen. Waarbij we elkaar ‘zien’ en elkaar behandelen zoals ook wij behandeld willen worden. Omgangsvormen zijn de basis voor alle verdere interpersoonlijke waarden die we naleven waaronder bijvoorbeeld respect.
Tijdens de training zijn er talloze momenten voor het oefenen van goede omgangsvormen. Bijvoorbeeld door er representatief uit te zien en onze persoonlijke hygiene in acht te nemen. We zitten vaak dichtbij elkaar en door bijvoorbeeld persoonlijke hygiëne (schoon lijf, korte nagels, sieraden af enz.) laat je zien dat je de ander op je best ontmoetten wil.
Ook in de vechtkunst zaal groeten we elkaar met een hand, boks of buiging voordat we gevechtstechnieken op of met elkaar gaan oefenen. Hiermee geven we aan dat we elkaar zien, elkaar heel houden, van elkaar willen leren en onszelf onder controle hebben. Tot slot, omdat we in vechtkunst dichtbij en met veel verschillende lichamen werken is hygiëne ook een belangrijke omgangsvorm.
Op de foto mijn Mentor Harry de Spa (RIP) en ik als jong ventje links achter hem. Locatie dojo TaMO Wageningen.