We kennen het allemaal: humor bij first responders. Niet te vergeten de zogenaamde zwarte humor. Dit is mijn eerste wetenschappelijke kennismaking met het fenomeen humor in een artikel van onderzoeker Karin Dangermond. Wat mij opviel waren een paar dingen, die ik al wist maar me toch even laten reflecteren. Een paar voor mij leerzame zinnen uit het artikel:
“Uit mijn onderzoek blijkt dat zwarte humor wordt gebruikt als een manier om een gesprek te starten en om (indirect) emoties bespreekbaar te maken. Meestal heeft dit een positieve invloed op de groepsdynamiek.’
“Bij bepaalde ingrijpende incidenten blijkt zwarte humor echter te ontbreken: ‘Dit vanwege persoonlijke grenzen en ongeschreven regels”.
“Wanneer de humor ontbreekt, is dit voor een bevelvoerder een teken om extra aandacht te besteden aan de verwerking van het incident’.
“‘Brandweerhumor creëert meestal eenheid, maar het kan ook leiden tot uitsluiting”.
“mensen in leidinggevende rollen staan voor een dilemma: doen ze mee aan ‘grappen maken’ gezien hun positie’?
“grappen bevatten altijd ook een indirecte boodschap”…..bijvoorbeeld om iemands toch even op een fout te wijzen
“humor wordt gebruikt om elkaar te ‘testen’ …hoe je daar mee omgaat is een belangrijke vaardigheid lijkt het (Erik)
‘Brandweerhumor creëert meestal eenheid, maar het kan ook leiden tot uitsluiting.’……………..dit kennen we allemaal en is een meer dan serieus onderwerp …wanneer gaat grappen maken over in pesten bv (Erik)
Tot slot lijkt zelfspot gebruikt te worden om te voorkomen doelwit van andermans grappen te worden….
Kortom, humor speelt vele rollen! Ben wel benieuwd of de humor verschilt tussen de verschillende first responder diensten of dat ze elkaars humor allemaal ‘snappen’.
Dangermond, K., Weewer, R., Duyndam, J. & Machielse, A. (2022). “If it stops, then I’ll start worrying.” Humor as part of the fire service culture, specifically as part of coping with critical incidents. HUMOR, 35(1), 31-50.