30 jaar lesgeven in 30 lessen. Les 10: reflecteren met de veerkracht matrix

“When a flower doesn’t bloom, you fix the environment in which it grows, not the flower”

Een eenvoudig model helpt me bij het reflecteren op mijn trainer carrière. Bijvoorbeeld als ik door de bril van de veerkracht matrix terugkijk op 30 jaar lesgeven. Dan zie ik dat ik mijn deelnemers lang niet altijd het juiste kwadrant van de veerkracht matrix heb aangeboden. Als jonge vechtsportleraar creëerde ik een zogenaamde onverbiddelijke omgeving (hoge uitdaging, geen support). Kyokushin karate. Hard. Zo was ik opgevoed. Om het goed te maken heb ik denk ik jaren training en onderwijs gegeven wat zich bevond in onderste twee kwadranten: stagnerend (lage uitdaging en weinig support) en comfortabel (lage uitdaging, veel support).

Pas later in mijn carrière als docent en psycholoog creëerde ik bewust en intentioneel een high challenge / high support omgeving. Een omgeving waarin deelnemers zich echt konden ontwikkelen op mentaal gebied en qua veerkracht. Sportpsychologie pionier Mustafa Sarkar legt in de video de veerkracht matrix nog een keer uit. Deze spiegel kun je gebruiken om je training te verbeteren.

De faciliterende omgeving

Hierover zeggen de auteurs het volgende:

This facilitative environment is characterised by supportive challenge towards a goal,

individuals having input into and taking ownership of goals,

individuals seeking out challenges to develop,

individuals craving constructive feedback,

good relationships between performers and leaders or coaches,

a psychologically safe environment that encourages sensible risktaking, healthy competition,

everyone supporting one another, learning from mistakes and failures, recognition and celebration of success,

and a “we’re in this together” attitude (Fletcher & Sarkar,
2016)

Tips voor trainers en prestatie psychologen

Alleen maar passief lezen wordt niemand beter van. Beter is om actief eens te kijken hoe je scoort (max 8 punten) op enkele van de adviezen die Sarkar geeft voor een veerkracht ondersteunende omgeving (3).

  • Hebben jullie (jij, deelnemers, staf, team) hoge verwachtingen van elkaar?
  • Hebben deelnemers inbreng en zijn ze eigenaar over doelen?
  • Vragen deelnemers je om constructieve feedback ?
  • Zijn er goede relaties tussen jou, deelnemers en coaches?
  • Is er een veilig psychologisch klimaat die het nemen van verstandige risico’s en gezonde concurrentie aanmoedigt?
  • Moedig je leren van fouten en mislukkingen aan?
  • Herken en erken (vieren) je succes van jouw deelnemers?
  • Is er een “we zijn in dit samen” -houding?

Bron

  1. Mustafa Sarkar & Abigail E. Page (2020): Developing Individual and Team
    Resilience in Elite Sport: Research to Practice, Journal of Sport Psychology in Action, DOI:
    10.1080/21520704.2020.1861144
  2. https://youtu.be/o08CF5p8ck4
  3. Fletcher & Sarkar, 2016